Radyoaktif parçacıklarla kirlenmiş yiyecekleri yemek, düşünüldüğünden daha tehlikeli olabilir! En azından böcekler için... Yeni bir çal...
Radyoaktif parçacıklarla kirlenmiş yiyecekleri yemek,
düşünüldüğünden daha tehlikeli olabilir! En azından böcekler için... Yeni bir
çalışmaya göre, kelebek larvaları Fukushima Daichi Nükleer Santrali
yakınlarından toplanan hafifçe lekelenmiş yapraklarla bile beslendiklerinde
temiz yapraklarla beslenen kelebeklere göre daha çok fiziksel anormallikler
veya daha düşük hayatta kalma oranından muzdaripler. Araştırma Fukushima
bölgesindeki, özellikle de güvenlik kaygısı nedeniyle insanların giremediği
alanlardaki ortamın bir müddet doğal yaşam için tehlikeli olmaya devam
edeceğini gösterdi.
2011 Fukushima Daiçi Nükleer Santral felaketi çoğu denize
olmak üzere büyük miktarda radyasyon yayılmasına neden oldu. İnsanlar güvenli
bölgelere tahliye edildiler ve böylece radyasyona çok az maruz kaldılar. Fakat
bölgedeki doğal yaşam, ortamdaki radyasyona hem dışarıdan hem de kirlenmiş
yiyecek kaynakları nedeniyle içeriden maruz kaldı. Japonya, Nishihara’daki
Ryukyus Üniversitesi’nde biyolog olan Joji Otaki ve meslektaşları, bu
radyasyonun Japonya’nın hemen hemen her yerinde bulunan bir mavi kelebek türünü
(Zizeeria maha) nasıl etkilediğini görmek için alan çalışmaları ve laboratuvar
deneyleri yaptılar.
Daha önceki bir deneyde Otaki’nin grubu, kelebek larvalarını
kazadan birkaç ay sonra santralin yakınlarından toplanmış ve kilogramında
binler seviyesinde (Bq/kg) radyasyon olan ekşi yonca sarmaşığının yapraklarıyla
beslemişlerdi. (Karşılaştırma yapabilmeniz için, Japon hükümeti insanların
pirinç, et ve balık tüketimi için 100 Bq/kg, süt ve bebek maması için de 50
Bq/kg limitini koymuştur.) Radyasyona iyice bulanmış yapraklarla beslenen
larvaların hayatta kalma oranları çok düşüktü ve olağandışı küçük ön kanat gibi
fiziksel anormalliklerin gözlenme oranı çok yüksekti. Bu sonuçlar, kirli
alanlarda normalde beklenenden daha az kelebeğin olduğunu ortaya çıkaran diğer
alan incelemelerini de destekliyorlardı.
Yeni çalışma, daha düşük yoğunluklarda bile radyasyonun
larvalara zarar verebileceğini gösteriyor. Otaki ve meslektaşları kazadan 16-20
ay sonra, yani kısa ömürlü radyoaktif kirlilik parçalanıp dağıldıktan sonra,
ancak bu sefer santralden 59-1760 kilometre arasındaki bölgeden yaprak
topladılar; kirlilik seviyesi 161 ile 0,2 Bq/kg arasında değişiyordu.
Araştırmacılar, kirlilik arttıkça ölüm oranlarının ve anormallik vakalarının
arttığını buldular. BMC Evolutionary Biology’de 22 Eylül 2014’te yayınlanan
makalede ekip şöyle yazdı:
“Bu sonuçlar, yaklaşık 100 Bq/kg kadar düşük doz alımının
bile bazı organizmalar için ciddi şekilde zehirleyici olabileceğini
gösteriyor.”
Araştırmacılar, başka bir deneyde de kelebek yavrularını iki
gruba ayırıp birindeki yavruları ebeveynlerinin yediği o kirli yapraklarla
diğerindeki yavruları ise temiz yapraklarla beslediler. Kirli yapraklarla
beslenen larvalarda ebeveynlerinden daha düşük hayatta kalma oranı ve daha
fazla anormallikler gözlendi, temiz yapraklarla beslenen larvalar ise hem ölüm
oranları hem de anormallik gözlenme sıklığı açısından genelde normale yakın
seviyelere döndüler.
Kendisi de Fukushima ve Çernobil yakınlarındaki doğal yaşam
üzerindeki radyasyonun etkilerini inceleyen, Columbia’daki Güney Carolina
Üniversitesi’nden biyolog Timothy Mousseau, Otaki grubunun bulgularını “çığır
açıcı” olarak tanımlıyor. Radyasyon bulaşan yiyeceğin alımının doğal yaşam
üzerindeki etkilerini inceleyen “neredeyse hiçbir çalışma” olmadığını
belirtiyor. Mousseau, yine de sonuçları olduğu gibi insanlara uyarlamamak
gerektiği konusunda uyarıda bulunuyor:
“Grup olarak kelebeklerin radyoaktif kirliliğe insanlardan
çok daha duyarlı olabileceğini düşünüyorum.”
Kirlenmiş yaprakları yiyip de hayatta kalan böceklerin büyük
olasılıkla Fukushima bölgesinde yıllarca kalmaya devam edecek düşük radyasyon
seviyelerine dayanıklılık geliştirebileceğini Otaki’nin bulgularından görebileceğimizi
ekliyor.
Yorumlar